Wat is endometriose
Endometriose is een chronische aandoening waarbij weefsel dat lijkt op het weefsel dat de binnenkant van de baarmoeder bekleedt (het endometrium) zich ook buiten de baarmoeder bevindt. Dit weefsel kan zich hechten aan het buikvlies of organen in de buik en kan een ontstekingsreactie veroorzaken waardoor er pijnklachten en littekenvorming kunnen optreden.
Er zijn verschillende soorten
Endometriose kennen we in verschillende varianten. Hieronder leggen we de verschillende varianten uit.
Oppervlakkige endometriose
Oppervlakkige endometriose heet ook wel peritoneale endometriose en komt het meeste voor. Ongeveer 90% van alle vrouwen die endometriose hebben, heeft deze vorm. Oppervlakkige endometriose noemen we zo omdat het op de oppervlakte van weefsel ligt, op het buikvlies. Het groeit niet door in de diepere gelegen weefsels of organen.
Oppervlakkige endometriose kan voorkomen door de hele buikholte en kan alleen zichtbaar worden bij een kijkoperatie. Deze vorm is niet van buitenaf zichtbaar of voelbaar bij lichamelijk onderzoek, een (inwendige) echo of een MRI scan.
Oorzaak van endometriose
De precieze oorzaak van endometriose is onbekend. Er zijn verschillende theorieën. Onderzoek heeft laten zien dat de oorzaak van endometriose een complex samenspel is van genetische, hormonale en immunologische factoren.
Endometriose is een oestrogeenafhankelijke aandoening en meisjes en vrouwen met een moeder met endometriose hebben een grotere kans om endometriose te krijgen.
Diepe endometriose
Diepe endometriose komt voor bij ongeveer 10% van alle vrouwen met endometriose. Hierbij groeit de endometriose wel door in de diepere lagen van het weefsel of de organen. Hierbij kunnen er beschadigingen of verstoringen plaatsvinden in deze organen. Bijvoorbeeld wanneer de endometriose ingroeit in een darm, een blaas, een urineleider of een zenuw. De functie van dat orgaan of die zenuw kan hierdoor beschadigd raken en veranderen. Soms leidt dit tot pijn, maar het kan ook leiden tot een veranderd poep- of plaspatroon.
Ovariële endometriose
Ovariële endometriose is endometriose in de eierstokken. Deze vorm van endometriose houdt meestal verband met diepe endometriose. Endometriose in de eierstokken zien we meestal in de vorm van cysten. Deze cysten zijn gevuld met endometriosecellen en (oud) bloed, wat er uitziet als een dikke bruine substantie. Vandaar dat het ook chocolade-cysten worden genoemd. De medische term die we hiervoor gebruiken is endometrioom.
Adenomyose
Adenomyose is een vorm van endometriose die in de spierlaag van de baarmoeder zit. Dit kan in verschillende varianten voorkomen, van heel plaatselijk tot zeer uitgebreid.
Wat zijn de klachten bij Endometriose
Endometriose symptomen kunnen heel uitgebreid zijn en voor iedere vrouw anders. Klachten die veel voorkomen zijn menstruatie pijn of hevige menstruaties (ongesteldheid), pijn bij vrijen, pijn bij poepen, pijn bij plassen of vruchtbaarheidsproblemen. Maar ook pijn rondom de eisprong, juist de week voorafgaand aan de menstruatie of een combinatie van pijn op deze momenten komt voor.
Daarnaast ervaren veel vrouwen vermoeidheidsklachten, een opgeblazen buik en darmklachten of bijvoorbeeld misselijkheid.
Veel voorkomende plekken
Endometriose komt met name voor in het bekkengebied (de onderbuik). Bijvoorbeeld op of in de baarmoeder, de eierstokken en eileiders, in de darm of blaas of de urineleiders. Daarnaast zien we vaak endometriose op de ophangbanden van de baarmoeder (de ligamenten).
Maar ook buiten het bekkengebied komt het voor, zoals in de blinde darm, de navel of op het middenrif. Veel zeldzamer zijn plekken buiten de buikholte, bijvoorbeeld op de longen, of in bepaalde zenuwen.
Endometriose kan ook voorkomen doordat de slijmvliescellen versleept zijn tijdens een operatie. De endometriose vestigt zich dan in het litteken, zo zien we dat bijvoorbeeld na een keizersnede.
Relatie ernst van de klachten en de soort endometriose
De ernst van de endometriose symptomen valt niet altijd samen met de ernst van de klachten, zoals pijn. Een kleine hoeveelheid kan veel pijn geven, en een grote hoeveelheid soms minder. Aanhoudende lichte klachten kunnen even verstorend werken als incidentele zware.
Wat zijn de behandelopties bij Endometriose
Grofweg zijn er 3 soorten endometriose behandelingen waaruit gekozen kan worden. Vaak is een combinatie van behandelingen nodig. Ook kan de behandeling veranderen in de loop van de tijd.
Het doel van de behandeling is om de kwaliteit van leven te verbeteren en in geval van bijvoorbeeld orgaanbedreiging de gezondheid te beschermen.
Symptoombestrijding
Symptoom-
bestrijding
Symptoombestrijding is een vorm van behandeling waarbij er enkel gekeken wordt hoe en in welke mate de klachten verlicht kunnen worden. Endometriose zelf wordt dan niet perse behandeld. Er wordt maximaal gezocht naar een manier om de klachten te beheersen en leefbaar te maken.
Hormonale therapie
Endometriose is een oestrogeen-afhankelijke aandoening. Oestrogeen is een lichaamseigen hormoon dat nodig is voor de cyclus. Het onderdrukken van oestrogeen kan bijdragen aan het onderdrukken van de klachten. Dit doen we door middel van hormonale therapie.
Operatief
Een operatie kan uitgevoerd worden indien dit medisch noodzakelijk is, wanneer andere behandelingen onvoldoende effect hebben of bij een (onvervulde) kinderwens, zoals ter voorbereiding op een vruchtbaarheidsbehandeling.